سرخوردگی مهره ها که به عنوان اسپوندیلولیستزیس نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که منجر به درد و ناتوانی می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یکی از مهره‌های ستون فقرات به سمت جلو یا عقب نسبت به مهره‌های دیگر حرکت می‌کند. سرخوردگی مهره‌ها می‌تواند در هر بخشی از ستون فقرات رخ دهد اما بیشتر در ناحیه کمری شایع است. در این مقاله به بررسی کامل این مشکل و علل به وجود آورنده آن خواهیم پرداخت.
آشنایی با سرخوردگی مهره ها
سرخوردگی مهره‌ها یک وضعیت جدی در ستون فقرات است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و باعث درد و ناتوانی شود. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نماید. توجه به پیشگیری و مراقبت‌های مناسب می‌تواند خطر بروز سرخوردگی مهره‌ها را کاهش دهد و به حفظ سلامت ستون فقرات کمک کند. این حالت باعث درد و مشکلات جدی در عملکرد طبیعی ستون فقرات می‌شود و در برخی موارد منجر به فشار روی اعصاب نخاعی می‌گردد.
علل و عوامل خطر سرخوردگی مهره ها
سرخوردگی مهره‌ها به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و فقط به یک عامل بستگی ندارد. در ادامه به برخی از مهم ترین عوامل خطر ساز پیدایش این عارضه اشاره خواهیم داشت:
✔ برخی افراد با نقص های ساختاری در مهره ها و یا دیسک های بین مهره‌ای متولد می‌شوند که این مسئله منجر به سرخوردگی مهره ها می‌شود.
✔ آسیب‌های فیزیکی و ضربات مانند تصادفات و آسیب های ورزشی می‌توانند به شکستگی ها یا آسیب های شدید در مهره ها منجر شوند و باعث جابه‌جایی آن ها گردند.
✔ بیماری هایی مانند آرتروز می‌توانند باعث تخریب و تضعیف دیسک ها و مفاصل شوند و به تدریج منجر به سرخوردگی مهره ها شوند.
✔ ورزش هایی که فشار زیادی بر روی ستون فقرات وارد می‌کنند، مانند ژیمناستیک، فوتبال، وزنه برداری و کشتی می‌توانند باعث آسیب به مهره ها و سرخوردگی آن ها شوند.
✔ پارگی یا شکستگی در قوس مهره ای که به دلیل فشارهای بیش از حد به مهره ها ایجاد می‌شوند، این مشکل را به وجود می‌آورند.
✔ با افزایش سن، خطر ابتلا به بیماری های دژنراتیو و در نتیجه سرخوردگی مهره ها افزایش می‌یابد.
✔ مردان بیشتر از زنان در معرض خطر سرخوردگی مهره ها قرار دارند، به ویژه در مواردی که به علت فعالیت های ورزشی شدید ایجاد شده باشد.
✔ افراد که در فعالیت های ورزشی یا شغلی که فشار زیادی به کمر و ستون فقرات وارد می‌کنند، مشغول هستند، بیشتر در معرض خطر سرخوردگی مهره‌ها قرار دارند.
بیشتر بخوانید: کمر درد
تشخیص سرخوردگی مهره ها
تشخیص سرخوردگی مهره‌ها، فرآیندی جامع و دقیق است که شامل بررسی سابقه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و استفاده از تست‌های تصویربرداری مختلف می‌باشد. یکی از اولین گام‌ها در تشخیص سرخوردگی مهره‌ها، بررسی کامل تاریخچه پزشکی بیمار است. در مرحله بعدی، پزشک با لمس و حرکت دادن ستون فقرات به دنبال نقاط حساس و ناپایداری مهره‌ها می‌گردد و توانایی بیمار در حرکت دادن کمر و گردن را مورد سنجش قرار می‌دهد.
بهترین متخصص ارتوپد در مراحل بعدی معاینات، با انجام تست‌های عصبی، عملکرد اعصاب مرتبط با ستون فقرات را بررسی می‌کند. تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، توموگرافی کامپیوتری و میلوگرافی ابزارهای مهمی برای تشخیص دقیق سرخوردگی مهره‌ها هستند. تست های استقامت نیز شامل بررسی توانایی بیمار در ایستادن بر روی یک پا، انجام اسکوات و مشاهده نحوه حرکت و تعادل بیمار خواهد بود. تست‌های عملکردی عصب شناختی شامل الکترومیوگرافی (EMG) برای بررسی عملکرد عضلات و عصب‌ها خواهند بود.
درمان های جراحی سرخوردگی مهره ها
درمان‌های جراحی برای سرخوردگی مهره‌ها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که روش های غیرجراحی موفق نباشند و بیمار همچنان دچار درد و مشکلات عملکردی داشته باشد. با انواع درمان های جراحی آشنا شوید.
✅ فیوژن (جوش دادن مهره‌ها): این روش جراحی به عنوان رایج ترین روش برای درمان سرخوردگی مهره ها شناخته می‌شود. در این جراحی، دو یا چند مهره به یکدیگر جوش داده می‌شوند تا از حرکت اضافی و درد جلوگیری شود. انواع مختلف فیوژن عبارتند از:
✔ فیوز خلفی لومبار: در این روش، جراح از پشت کمر به ستون فقرات دسترسی پیدا می‌کند و مهره ها را با استفاده از پیچ ها و میله ها به هم جوش می‌دهد.
✔ فیوز قدامی لومبار: در این روش، جراح از طریق شکم به ستون فقرات دسترسی پیدا می‌کند و مهره ها را جوش می‌دهد.
✔ دکمپرشن: این جراحی برای کاهش فشار بر روی اعصاب فشرده شده در نتیجه سرخوردگی مهره ها انجام می‌شود. دو روش اصلی دکمپرشن عبارتند از لامینکتومی و فورامینوتومی.
✔ ترمیم مهره‌ها: در برخی موارد، جراح با استفاده از ابزار و تکنیک خاص بخشی از مهره‌ها را که دچار شکستگی یا ترک خوردگی شده‌اند، ترمیم کند.
بیشتر بخوانید: تنگی کانال نخاعی
شیوه زندگی و اقدامات پیشگیرانه سرخوردگی مهره ها
شیوه زندگی سالم و اقدامات پیشگیرانه به کاهش خطر بروز سرخوردگی مهره‌ها و همچنین مدیریت علائم آن کمک می‌کند. برخی از این شیوه‌ها و اقدامات پیشگیرانه در ادامه بیان شده است:
✅ تقویت عضلات پشتی و شکمی برای حفظ ثبات و حمایت از ستون فقرات
✅ تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات و مفاصل
✅ ورزش‌های کم فشار مانند شنا، پیاده روی و یوگا
✅ کنترل وزن برای کاهش فشار بر ستون فقرات
✅ نشستن صحیح با استفاده از صندلی های ارگونومیک و نشستن با پشتیبانی مناسب از کمر
✅ ایستادن صحیح بدون قوز کردن
✅ عدم بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین به طور ناگهانی
✅ استفاده از کفش هایی مناسب کاهش فشار بر روی ستون فقرات
✅ مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D
✅ هیدراتاسیون مناسب و نوشیدن مقدار کافی آب برای حفظ سلامت دیسک ها و مفاصل
نتیجه گیری
همانطور که در طول مقاله توضیح داده شد، سرخوردگی مهره‌ها یکی از مشکلات ناتوان کننده ستون فقرات است که می‌تواند بر اثر عوامل مختلفی مانند نقایص مادرزادی، آسیب‌های تروماتیک، تغییرات دژنراتیو و فشارهای تکراری بر ستون فقرات ایجاد شود. تشخیص دقیق و به موقع سرخوردگی مهره‌ها از طریق بررسی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و استفاده از تست‌های تصویربرداری امکان‌پذیر است. این فرآیند به پزشک کمک می‌کند تا علت دقیق ناپایداری مهره‌ها را شناسایی کرده و بهترین برنامه درمانی را برای بیمار تعیین کند.
سوالات متداول
سرخوردگی مهره‌ها تنها در افراد مسن رخ می‌دهد؟
سرخوردگی مهره‌ها می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اگرچه برخی انواع آن مانند اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. نوع ایسکمیک و تروماتیک سرخوردگی مهره‌ها می‌تواند در افراد جوان‌تر و ورزشکاران نیز رخ دهد.
چه زمانی باید برای سرخوردگی مهره ها به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد کمر یا گردن شما مداوم و شدید است، به ویژه اگر با علائمی مانند ضعف عضلانی، بی‌حسی، سوزش یا مشکلات تعادلی همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
چه تفاوتی بین سرخوردگی مهره‌ها و فتق دیسک وجود دارد؟
سرخوردگی مهره‌ها به حرکت غیر طبیعی مهره‌ها نسبت به یکدیگر اشاره دارد، در حالی که فتق دیسک به وضعیت دیسک بین مهره‌ای مربوط می‌شود که هسته نرم داخلی آن از طریق پارگی در حلقه بیرونی دیسک به بیرون می‌زند. هر دو حالت می‌توانند باعث درد و فشار روی اعصاب نخاعی شوند، اما علل و درمان‌های آنها متفاوت است.
سرخوردگی مهره‌ها می‌تواند بدون درمان بدتر شود؟
اگر سرخوردگی مهره‌ها بدون درمان باقی بماند، ممکن است به تدریج بدتر شود و باعث درد شدیدتر، ناتوانی در حرکت و آسیب بیشتر به اعصاب نخاعی شود.