جراحی قاعده جمجمه یک نوع جراحی تخصصی است که بر درمان شرایط قاعده جمجمه تمرکز دارد. این شامل مناطقی مانند سطح زیرین مغز و اعصاب و عروق مهمی است که برای حمایت از حواس مانند بینایی، بویایی و شنوایی از مغز خارج می شوند.
چالش در جراحی قاعده جمجمه رسیدن به نواحی بدون نیاز به بریدن جمجمه و جمع کردن مغز است. هدف این است که با کمترین تاثیر ممکن بر روی مغز طبیعی به این مناطق دشوار دست پیدا کنید و روی آنها عمل کنید. برای آشنایی بیشتر با جراحی قاعده جمجمه تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
شرایط رایج پایه جمجمه چیست؟
به طور کلی، شرایط قاعده جمجمه نادر است. هنگامی که یک بیمار شرایط قاعده جمجمه دارد، مهم است که به دنبال یک تیم پایه جمجمه باشید که راحت و با جراحی قاعده جمعه و مدیریت این شرایط آشنا باشید.
اختلالات شایع قاعده جمجمه که از طریق بینی به آنها نزدیک می شود، شامل تومور هیپوفیز، تومورهای سینوسی و تومور مداری ( واقع در نزدیکی چشم) است.
بسیاری از نشت مایع نخاعی نیز اغلب از طریق سوراخ های بینی قابل ترمیم هستند. اختلالات متداول قاعده جمجمه که از اطراف گوش دیده می شود، شامل آنوریسم و مننژیوم است.
این بیماری ها اغلب دارای علائم خاصی مانند از دست دادن بینایی، خونریزی بینی، بی حسی صورت، کاهش شنوایی نامتقارن، مشکلات هورمونی هستند. این علائم اغلب به تدریج ظاهر می شوند و توسط متخصص مغز و اعصاب تشخیص داده می شوند.
تومورهای قاعده جمجمه
تومورهای قاعده جمجمه خیلی شایع نیستند ولی تومورهای کوردوما، مننژیوم و همانژیوپریسیتوما در قاعده جمجمه مشاهده می شوند. شایع ترین تومورهای ایجاد شده در قاعده جمجمه، تومورهای هیپوفیز هستند.
پزشک متخصص برای درمان تومورهای هیپوفیز از روش آندوسکوپی استفاده می کند که نتایج قابل قبولی دارد.
علائم بروز تومورهای قاعده جمجمه
با توجه به نوع تومور، شکل، اندازه و محل قرار گرفتن تومور، علائم مختلفی ایجاد می شود که عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه صورت
- احساس درد در ناحیه سر
- احساس سرگیجه
- کاهش قدرت شنوایی
- گرفتگی بینی
- ابتلا مکرر به عفونت های سینوسی
جراحی قاعده جمجمه
با انجام جراحی قاعده جمجمه توسط یک پزشک متخصص می توان بسیاری از بیماری ها و تومورها را درمان کرد. در زمان بروز تصادفات امکان شکستگی قاعده وجود دارد. شکستگی جمجمه باعث ترشح آب مغز شده که برای درمان این آسیب، باید حتما جراحی انجام شود.
- کیست های مادرزادی
- تومورهای ناشی از عفونت
- تومورهای هیپوفیز
- تومورهای پرده های مغزی یا مننژیوم ها
- آنوریسم مغزی
- درد ناشی از اعصاب سه قلو
- نشت مایع مغزی نخاعی
- درمان نقص ظاهری جمجمه، جمجمه بزرگ یا خیلی کوچک
- درمان سندروم کیاری مختص بخش پشتی قاعده جمجمه
- نورالژی
- درمان تومورهای عصب های جمجمه ای یا شوانوم ها
- تومورهای سینوس های اطراف بینی
- شکستگی های حدقه چشم
گزینه های درمانی قاعده جمجمه چیست؟
همه شرایط قاعده جمجمه نیاز به جراحی ندارند. اکثر تومورهای قاعده جمجمه خوش خیم یا غیر تهاجمی هستند. با این حال، آن ها می توانند به اعصاب اصلی فشار وارد کنند و هنگام رشد علائم جدی ایجاد کنند. جراحی کم تهاجمی برای حذف این نوع تومورها بر حفظ عملکرد عصبی تمرکز دارد.
برخی از تومور های قاعده جمجمه بدخیم یا مضر هستند و باید برداشته شوند. با توجه به تشخیص پزشک شاید نیاز به شیمی درمانی یا پرتو درمانی داشته باشند.
جراحی قاعده جمجمه با حداقل تهاجمی چگونه انجام می شود؟
یک کودک در طی این روش برای خوابیدن بیهوشی دریافت می کند. جراحی یک لوله ناک با یک دوربین سبک و با وضوح بالا، به نام اندوسکوپ وارد می کند. سپس، در بینی جراح، از ابزار های مخصوصی برای برداشتن تومور استفاده می کند. آندوسکوپ به جراح کمک می کند تا در طول عمل، ناحیه را به وضوح ببیند.
انواع جراحی قاعده جمجمه
انواع جراحی قاعده جمجمه شامل موارد زیر است:
1.جراحی باز قاعده جمجمه یا Craniotomy
در این روش قسمت هایی از استخوان جمجمه به صورت موقتی برداشته می شوند تا دسترسی به مغز امکان پذیر شود. برخی از بیماری های قاعده جمجمه را نمی توان با استفاده از روش آندوسکوپی درمان کرد، به همین دلیل قسمت بالایی جمجمه برداشته می شود.
در برخی موارد مانند چسبندگی تومور به عناصر حیاتی، بزرگ بودن اندازه تومور، خونریزی از ضایعات و یا نیاز به استفاده از پروتز در عمل های جراحی بخش های بالایی گردن، لازم است از روش جراحی باز استفاده شود.
2.جراحی قاعده جمجمه به روش آندوسکوپی یا Transsphenoidal
در این روش از طریق سوراخ بینی و یا دهان، ابزارهای جراحی و آندوسکوپ وارد می شوند و یک روش کم تهاجمی عمل قاعده جمجمه محسوب می شود. بعد از آن برش های بسیارکوچکی ایجاد می شوند که قابل دیدن نیستند.
از این روش جراحی می توان برای درمان ضایعات سینوس های اطراف بینی، قسمت هایی از چشم ها، ، پشت جمجمه، مهره های بالای گردن و یا تومورهای هیپوفیز استفاده کرد. از طریق آندوسکوپ می توان بدون باز کردن جمجمه جراحی را انجام داد تا از بروز عوارض جراحی جلوگیری شده و روند بهبودی با سرعت بیشتری انجام شود.
بعد از جراحی کم تهاجمی برای جمجمه چه اتفاقی می افتد؟
پزشکان برای کمک به کنترل خونریزی، مواد بسته بندی قابل جذب را در بینی قرار می دهد. پزشک اسپری بینی و پماد آنتی بیوتیک را برای کمک به مرطوب نگه داشتن بینی و به حداقل رساندن پوسته پوسته شدن بینی توصیه می کند.
پس از جراحی، کودک به طور مرتب باید به جراح خود مراجعه کند، جراح بهبودی را بررسی می کند و پوسته بینی را تمیز می کند.
کودکان باید حداقل یک ماه پس از عمل قاعده جمجمه از چیزهایی که باعث افزایش فشار در سر می شود، اجتناب کنند. آن ها باید:
- بینی خود را محکم باد کنند.
- با دهان بسته عطسه کنند.
- صاف بخوابند، پزشک معمولا خوابیدن با چند بالش را برای بالا نگه داشتن سر برای یک یا دو هفته توصیه می کند.
مراقبت های بعد از جراحی قاعده جمجمه
انتخاب یک پزشک متخصص با تجربه و ماهر برای انجام عمل قاعده جمجمه به همراه مراقبت های بعد از عمل بر کسب نتیجه مطلوب از عمل تأثیر زیادی دارد. انجام صحیح مراقبت ها موجب تسریع روند بهبودی بیمار می شود.
- از مسکن های تجویز شده توسط پزشک در صورت وجود احساس درد بعد از این عمل هر 4 ساعت یکبار استفاده کنید.
- هرگز بدون تجویز پزشک از داروهای مسکن مانند تایلنول استفاده نکنید.
- استفاده از مسکن هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن برای مدت 3 ماه بعد از عمل ممنوع است.
- به دلیل تأثیر مواد بیهوشی ممکن است دچار یبوست شوید، بهتر است از مواد غذایی فیبردار بیشتر استفاده کنید.
- نوشیدن آب به مقدار کافی بعد از عمل لازم است.
- پانسمان خود را 3 روز بعد از انجام جراحی باز کنید.
- استفاده از هر گونه ماده آرایشی بر روی ناحیه جراحی ممنوع است.
- 4 روز بعد از عمل می توانید استحمام کنید.
- انجام پیاده روی آرام به تسریع روند بهبودی کمک می کند.
- بعد از عمل رانندگی نکنید.
- برای مدت 2 هفته بعد از عمل از مصرف نوشیدنی های الکلی و کشیدن سیگار پرهیز کنید.
- انجام فعالیت های سنگین بدنی و تمرینات سخت و فشرده ورزشی تا بهبودی کامل ممنوع است.
- بعد از عمل به مسافرت های طولانی نروید.
عوارض جراحی قاعده جمجمه
این جراحی یکی از حساس ترین و دقیق ترین جراحی ها محسوب می شود. اگر این جراحی توسط یک فرد نالایق و کم تجربه انجام شود، ممکن است به عروق عصبی آسیب وارد شود. وارد شدن کوچکترین آسیب به اعصاب و عروق خونی باعث می شود تا فرد از نظر حرکتی و حواس پنجگانه دچار اختلال گردد.
هر گونه آسیب به سیستم بینایی و یا شنوایی و یا عصبی در طی انجام جراحی قاعده جمجمه موجب بروز نابینایی، ناشنوایی و فلج قسمتی از صورت می شود. در صورت بروز مشکلات زیر بعد از جراحی حتما به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالای 40 درجه
- ایجاد تورم و خونریزی در محل جراحی
- خونریزی بیش از مدت 10 دقیقه در ناحیه جراحی
نتیجه گیری
جراحی قاعده جمجمه به معنای عمل جراحی بر روی بخش پایینی جمجمه است که به عنوان قاعده معروف است. قاعده جمجمه شامل مجموعهای از استخوانها و بافتهای نرم است که در پایین جمجمه و بالای نخاع قرار دارند. جراحی قاعده جمجمه معمولاً توسط جراحان مغز و اعصاب انجام میشود، زیرا این منطقه در نزدیکی سیستم عصبی مرکزی قرار دارد.