صرع یک اختلال نورولوژیکی است که با تکراری شدن حملات ناگهانی و نامطلوب به نام تشنج همراه است. در این بیماری، فعالیت الکتریکی ناهنجار در مغز رخ میدهد و باعث تغییراتی در عملکرد نورونها میشود. تشنجها میتوانند به شکل حرکات تکانشی، تکراری، تکانشناپذیر یا ناخواسته در بدن ظاهر شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره صرع تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
هنگام ابتلا به صرع چه اتفاقی در مغز می افتد؟
سلول های مغز شما پیام هایی را به تمام قسمت های بدن شما می فرستند و پیام ها را دریافت می کنند. این پیام ها از طریق یک تکانه الکتریکی پیوسته که از سلولی به سلول دیگر حرکت می کند، منتقل می شود. صرع این الگوی ضربان الکتریکی ریتمیک را مختل می کند. این اختلال الکتریکی باعث تغییراتی در آگاهی شما از جمله از دست دادن هوشیاری می شود.
علائم و نشانه های صرع چیست؟
علائم و نشانه های صرع شامل:
- از دست دادن موقت هوشیاری
- حرکات کنترل نشده عضلانی
- نگاه خالی به فضا
- مشکل در صحبت کردن
- ضربان قلب بالا
اکثر افراد مبتلا به صرع یک نوع تشنج را تجربه می کنند، بنابراین با هر تشنج علائم مشابهی دارند.
چه چیزی باعث صرع می شود؟
علت و نشانه های صرع به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل:
- ژنتیک: برخی از انواع صرع ( مانند صرع میوکلونیک نوجوانان و صرع در دوران کودکی) بیشتر در خانواده ها ارثی ایجاد می شوند. محققان بر این باورند که اگرچه شواهدی مبنی بر دخالت ژن های خاص وجود دارد، اما این ژن ها تنها خطر ابتلا به صرع را افزایش می دهند و عوامل دیگری نیز ممکن است در آن دخیل باشند.
- اسکلروز تمپورال مزیال: این زخمی است که در قسمت داخلی لوب گیجگاهی شما ( بخشی از مغز در نزدیکی گوش) ایجاد می شود و می تواند باعث تشنج کانونی شود.
- جراحت سر: صدمات به سر می تواند ناشی از تصادفات وسیله نقلیه، سقوط یا هر ضربه ای به سر باشد.
- عفونت های مغزی: عفونت ها می توانند شامل آبسه مغزی، مننژیت و انسفالیت باشند.
- اختلالات ایمنی: شرایطی که باعث می شود سیستم ایمنی شما به سلول های مغز حمله کند ( که بیماری های خود ایمنی نامیده می شود) می تواند منجر به صرع شود.
- اختلالات رشدی: ناهنجاری های هنگام تولد که بر مغز تاثیر می گذارد، یکی از علل شایع صرع هستند، به ویژه در افرادی که تشنج هایشان با دارو های ضد تشنج کنترل نمی شود. برخی از ناهنجاری هایی که در هنگام تولد باعث صرع می شوند عبارت اند از: دیسپلازی قشر کانونی و پلی میکروژِری و طیف گسترده ای از ناهنجاری های مغزی دیگر وجود دارد که باعث صرع می شوند.
- اختلالات متابولیک: افراد مبتلا به بیماری متابولیک ( نحوه دریافت انرژی بدن برای عملکرد های طبیعی) ممکن است به صرع مبتلا شوند. پزشک شما میتواند بسیاری از این اختلالات را از طریق آزمایش های ژنتیکی تشخیص دهد.
- شرایط مغزی و ناهنجاری های عروقی مغزی: مسائل مربوط به سلامت مغز که می تواند باعث صرع شود. شامل تومور های مغزی، سکته مغزی و زوال عقل می باشد.
آیا می توان از صرع پیشگیری کرد؟
اگرچه بسیاری از علل صرع خارج از کنترل شما و غیر قابل پیشگیری هستند، می توانید شانس خود را برای ابتلا به چند بیماری که ممکن است منجر به صرع شود کاهش دهید، مانند:
- برای کاهش خطر آسیب مغزی: همیشه هنگام رانندگی کمربند ایمنی خود را ببندید و هنگام دوچرخه سواری از کلاه ایمنی استفاده کنید تا از ضربات وارده به سر جلوگیری شود.
- برای کاهش خطر سکته مغزی: از یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن مناسب و ورزش منظم استفاده کنید.
- به دنبال ترک مواد و نوشیدنی های الکلی باشید که به مغز شما آسیب وارد می کند.
چگونه می توان صرع خود را مدیریت کرد؟
برای کمک به مدیریت صرع می توان:
- دارو های خود را دقیقا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- استرس خود را مدیریت کنید، استرس باعث ترشح برخی مواد شیمیایی در مناطقی از مغز شما می شود که موجب تشنج و در نهایت صرع می شود.
- به طور منظم ورزش کنید.
- از مصرف زیاد الکل خودداری کنید.
- محرک های تشنج را شناسایی کرده و از آن اجتناب کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
تشخیص صرع
تشخیص صرع معمولاً براساس تاریخچه بالینی بیمار، سندرمها و علائم مشخصه، ارزیابی نوروفیزیولوژیکی و تستهای تصویربرداری مغزی قرار میگیرد. در زیر، روشهای تشخیصی رایج برای صرع را توضیح میدهیم:
- تاریخچه بالینی: پزشک سوالاتی در مورد تجربه تشنجها و علائم همراه با آنها، فراوانی و شدت تشنجها، عوامل تحریک کننده ممکن، علائم قبل از تشنج و علائم دیگری که بیمار تجربه کرده است، بپرسد.
- ارزیابی نوروفیزیولوژیکی: این شامل تستهای الکتروانسفالوگرافی (EEG) است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت میکند. در بیماران صرعی، EEG نشانگر نمونههای تشنجی، تغییرات غیرطبیعی در فعالیت الکتریکی مغز و الگوهای خاصی باشد که نشان دهنده صرع است.
- تستهای تصویربرداری مغزی: از جمله تستهایی مثل توموگرافی کامپیوتری (CT scan) و رزونانس مغناطیسی (MRI) برای تصویربرداری مغز استفاده میشود. این تستها به پزشک کمک میکنند تا هرگونه آسیب مغزی، تومور، عفونت یا تغییرات ساختاری دیگری که به بروز تشنجها منجر می شود را تشخیص میدهد.
- تستهای رفتاری و شناختی: ارزیابی رفتاری و شناختی بیمار میتواند به پزشک در تشخیص صرع کمک کند. این شامل بررسی حافظه، توجه، تمرکز، زبان و سایر عملکردهای شناختی است.
اهمیت تشخیص صحیح صرع در تعیین روشهای مناسب درمانی و کنترل تشنجها بسیار مهم است. بنابراین، مراجعه به یک پزشک متخصص صرع برای تشخیص دقیق و تشخیص صحیح ضروری است. پزشک بر اساس نتایج تستها و ارزیابیهای مختلف، تشخیص نهایی را میتواند بدهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
آیا صرع یک بیماری ارثی است؟
بله، صرع میتواند در بعضی موارد بیماری ارثی باشد. وجود تاریخچه خانوادگی از صرع میتواند یک عامل خطر برای بروز آن در افراد دیگر در خانواده باشد. اما باید توجه داشت که وجود یک تاریخچه خانوادگی از صرع نهایتاً به معنای بروز صرع در همه افراد خانواده نیست و تنها نشان دهنده افزایش خطر آن است.
علت ارثی صرع به عوامل ژنتیکی مربوط است. برخی از ژنها باعث آسیب به عملکرد نورونها می شوند و راهبردهای الکتریکی غلط را در مغز ایجاد می کنند. این ژنها به صورت وراثتی از نقاط ضعف ژنتیکی والدین به نسل بعد منتقل میشود.
مهم است که برای تشخیص دقیق و تشخیص صحیح صرع، مشاوره و معاینه توسط یک پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام شود. این پزشک میتواند با بررسی تاریخچه خانوادگی و انجام تستهای مناسب، به تشخیص درست برسد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
نتیجه گیری
صرع یک بیماری شایع است که بر مغز تاثیر میگذارد و باعث تشنج های متعدد می شود. تشنج انفجاری از فعالیت های الکتریکی در مغز است که به طور موقت بر نحوه عملکرد آن تاثیر می گذارد. آن ها طیف گسترده ای از علائم را ایجاد می کنند.
سوالات متداول
علل احتمالی زیادی برای صرع وجود دارد، از جمله عدم تعادل مواد شیمیایی سیگنال دهنده عصبی به نام انتقال دهنده عصبی، تومور ها، سکته های مغزی و آسیب های ناشی از بیماری یا جراحت است.
بسیاری از افراد مبتلا به صرع می توانند زندگی عادی داشته باشند.